با یاد و نام خدا
مفاهیم درس علوم تجربی پایه ی پنجم - ساختمان مواد ( ص 14 تا 21 )
----------------------------------------------------------------------
1- ماده یعنی چه؟ آنچه در جهان در اطراف ما وجود دارد ماده می گویند.
2- مواد به چند صورت دیده می شوند؟ به سه صورت، جامد ( آهن - چوب ) - مایع ( آب )- گاز ( بخار آب )
3- خاصیتهای مواد را ذکر کنید؟ مواد جرم دارند - مواد حجم دارند.
4- جرم یعنی چه؟ به مقدار ماده ی تشکیل دهنده ی هر جسم، جِرم می گویند.
5- مواد حجم دارند یعنی چه؟ یعنی مقداری فضا اشغال می کنند
6- همه ی فلزات جامد هستند. تنها فلز مایع چه نام دارد؟ جیوه
7- مواد از چه ساخته شده اند؟ مولکول
8- مولکول چیست؟ به کوچکترین ذره ی هرجسم که خاصیتهای آن جسم را داشته و به صورت آزاد وجود دارد، مولکول می گویند.
9- تعریف دیگری برای مولکول ؟ مولکول از به هم پیوستن دو با چند اتم ساخته می شود.
10- پخش شدن بوی غذا در اتاق نشانه ی چیست؟ نشانه ی جنبش ( حرکت ) مولکول ها است.
11- چه چیزی سبب می شود مولکول های یک ماده به هم بچسبند؟ کشش ( ربایش ) بین مولکول ها. ربایش بین مولکولها در همه ی مواد به یک اندازه نیست.
12- اتم چیست؟ مولکول ها از ذرات ریزی به نام اتم ساخته شده اند. اتم ها به صورت آزاد وجود ندارند.
13- وضعیت مولکولها در مواد جامد چگونه است؟ در جامدات فاصله ی بین مولکول ها کم است و با نیروی زیادی همدیگر را می ربایند. فقط در جای خود می لرزند و نمی توانند آزادانه از جایی به جای دیگر بروند.
14- چرا جامدات شکل و حجم ثابت دارند؟ چون مولکول مواد جامد نمی توانند آزادانه جابجا شوند و کشش بین آنها زیاد است.
15- وضعیت مولکول ها در مایعات چگونه است؟ مولکول های مایعات به صورت زنجبرهای کوچکی به هم متصل شده اند، می توانند آزادانه روی هم سُر بخورند و جابحا شوند. کشش بین مولکول های مایعات از جامدات کمتر است.
16- چرا مایعات از خود شکل نداشته و شبیه به ظرفی هستند که در آن ریخته می شوند؟ چون کشش بین مولکول مایعات کمتر از جامدات بوده و می توانند به آسانی جابجا شوند.
17- وضعیت مولکولها در گازها چگونه است؟ در بین مولکول گازها تقریبا نیروی ربایش وجود ندارد، همدیگر را نمی ربایند و آزادانه به هرطرف می روند.
18- چرا گازها در همه جای محیط پخش می شوند؟ فاصله ی بین مولکول گازها از فاصله ی بین مولکول مایعات بیشتر است و به همین دلیل در همه جای محیط پخش می شوند.
19- چرا مواد خاصیتهای متفاوتی دارند؟ زیرا مواد از مولکولهای مختلف ساخته شده اند.
20- گرما چه تاثیری در کشش و جنبش مولکولها دارد؟ گرما جنبش مولکولها را زیاد و کشش بین مولکولها را کم می کند. درنتیجه فاصله ی بین مولکولها بیشتر شده و حجم جسم بیشتر و جسم بزرگترمی گردد ( مُنبَسِط می شود )..
21- سرما چه تاثیری در کشش و جنبش مولکولها دارد؟ سرما جنیش مولکولها را کم و کشش بین مولکولها را زیاد می کند. در نتیجه فاصله ی بین مولکولها کمتر شده و حجم جسم کمتر و جسم کوچکتر می گردد ( مُنقَبِض می شود ).
22- ماده ی ساده یا عنصر چیست؟ هرگاه مولکول یک جسم تنها از یک نوع اتم ساخته شده باشد، به آن جسم ماده ی ساده یا عنصر می گویند. اتمهای هر عنصر را به آسانی نمی توان از هم جدا کرد.
23- چند ماده ی ساده یا عنصر را نام ببرید؟ آهن، آلومینیوم، مس، طلا، پلاتین همه عنصر هستند.
24- ترکیب به چه ماده ای می گویند؟ به ماده ای که مولکول آن از دو یا چند نوع اتم مختلف ساخته شده باشد، ترکیب می گویند.
25- دو ماده ی ترکیب نام ببرید؟ آب (دو اتم ئیدروژن و یک اتم اکسیژن )، نمک طعام ( یک اتم کلر و یک اتم سدیم )
26- مخلوط چیست؟ هرگاه دو یا چندنوع ماده ی مختلف را روی هم بریزیم به طوری که خاصیتهای خود را از دست ندهند، به آن مخلوط می گویند. مواد تشکیل دهنده ی مخلوط را می توان با وسایل ساده از هم جدا کرد.
27- فرق ترکیب و مخلوط چیست؟ اتمهای ترکیب شده خاصیتهای خود را از دست داده و ترکیب خواص تازه ای پیدا می کند. اتم مواد ترکیب را به کمک وسایل و با روشهای مخصوص و معمولا در آزمایشگاه می توان از هم جدا کرد. در مخلوط مواد مخلوط شده خاصیتهای خود را از دست نمی دهند و با وسایل ساده از هم جدا می شوند.
** سوالاتی برای فکرکردن :
1- چرا وقتی کتری پر از آب را می جوشانیم، ابتدا سطح آب در کتری کمی پایین رفته و سپس از ظرف بیرون می ریزد؟
2- اگر جسمی را سرد کنیم، حجم آن کمتر می شود. چرا به نظر می رسد آب پس از یخ بستن حجم بیشتری پیدا می کند؟
3- تبخیر یعنی چه؟
4- انبساط یعنی چه؟
5- انقباض یعنی جه؟
6- انجماد یعنی چه؟
7- مَیَعان یعنی چه؟
8- چرا در مناطق سردسیر، زمستانها تخته سنگهای بزرگ کوهستانها شکسته می شوند؟
9- چرا سیم دکلهای انتقال برق در زمستانها کشیده تر به نظر می رسند؟
10- می دانید چرا تکه های ریل قطار را کاملا به هم نچسبانده و بین آنها کمی فاصله می گذارند؟
11- می دانید چرا بین قطعات پلها کمی فاصله می گذارند؟
12- می دانید چرا برای زودپز یک سوپاپ گذاشته اند؟
موفق باشید
دست شما درد نکند لطفا برای درس ریاضی هم سوال بگذارید.متشکرم.
سلام حتما این کار را خواهم کرد. موفق باشید و با تشکر
این مطالب خیلی عالی است.چون به درد امتحان مخورد و مفهوم درس را به خوبی آموزش می دهد.
سلام موفق باشیدو با تشکر
برای امتحان خوب است برای ریاضی هم سوال بگذاید با تشکر
با تشکر
سلام ممنون که مرتب سرمی زنید. باتشکر